وبلاگپیپت آزمایشگاهی
پیپت آزمایشگاهی یکی از ابزارها و شیشه آلات آزمایشگاهی است که برای اندازه‌گیری و انتقال و … در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، دارویی، شیمی و … بکار می‌رود. امروزه انواع پیپت در بازار وجود دارند که برای اهداف گوناگونی ساخته شده‌اند. این وسیله گاهی به صورت محفظه شیشه‌ای ساده و گاهی الکترونیکی است. کاربرد پیپت و نحوه استفاده از آن بدین صورت است که برای برداشتن مقدار مشخصی از مایع در آزمایشگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این لوازم آزمایشگاهی برخلاف ارلن و بشر نمی‌توانند روی هات پلیت یا معرض حرارت مستقیم قرار بگیرند. از انواع پیپت می‌توان به پیپت حبابدار، پیپت حجمی، پیپت ژوژه، پیپت پاستور و … اشاره کرد. در ادامه این مطلب از وب سایت بایرمن بیشتر به نحوه استفاده از پیپت در آزمایشگاه و آشنایی با انواع پیپت و کاربردهای آن در آزمایشگاه می‌پردازیم.

پیپت چیست و چه کاربردی دارد؟

پیپت آزمایشگاهی ابزاری ضروری برای اندازه‌گیری و انتقال حجم‌های کوچک مایع، از یک ظرف به ظرفی دیگر هستند. این ابزاراز جنس شیشه و یا پلاستیک بوده و برای برداشتن حجم مشخصی از یک محلول با دقت بالا ساخته شده‌اند. از انواع پیپت در آزمایشگاه‌های شیمی، دارویی، پزشکی، بالینی و تحقیقاتی، بیولوژی مولکولی و ..استفاده می‌شود. پیپت‌ها در انواع دستی، الکترونیکی، تک کاناله یا چند کاناله ایجاد شده‌اند و برای استفاده در زمان کار با لوله، صفحات و ظروف نیز بکار می‌روند. این شیشه آلات آزمایشگاهی عموما یکبار مصرف هستند اما اگر جنسشان از شیشه باشد می‎توان به دفعات بیشتر از آن‌ها استفاده نمود.

نحوه استفاده از پیپت در آزمایشگاه

برای استفاده از این تجهیزات آزمایشگاهی باید در ابتدا با اصول نگه داری از نمونه ها و اصول و روش کار در آزمایشگاه آشنا باشید. سپس برای نحوه استفاده از آن موارد زیر را رعایت کنید:

  • درصورت استفاده از این وسیله در ابتدا باید از کالیبره بودن آن برای انتقال حجمی از مایع اطمینان حاصل کنید. بدین صورت که آن را به صورت عمود، از بخش بالای خط نشانه نگه دارید. درصورت گرفتن پیپت از بخش حباب، گرمای دست سبب خارج شدن از کالیبره بودن می‌گردد.
  • پس از اینکه پیپت را به صورت عمود در محلول وارد کردید، بوسیله پوآر، آن را از مایع پر کنید. برای به حجم رساندن آن باید توجه کنید که خط نشان به صورت عمود باشد.
  • پس از به حجم رساندن پیپت برای خروج مایع، باید آن را در بالای ظرف مدنظر نگه داشته و بوسیله شیر خروج مایع پوآر، محلول را درون ظرف بریزید.
  • بوسیله تماس نوک پیپت با دیواره ظرف موردنظرتان، می‌توانید مایع را به صورت کامل خارج نمایید. درصورت باقی ماندن مقداری از مایع در درون پیپت، به هیچ وجه درون آن ندمید. زیرا این عمل در محاسبات خطا ایجاد می‌کند.

انواع پیپت

پیپت‌ها بسته به کاربرد و مصرف در آزمایشگاه‌های مختلف در انواع گوناگونی ساخته و عرضه شده‌اند که در زیر به انواع آن می‌پردازیم:

پیپت میکرو

این مدل پیپت آزمایشگاهی معمولا به عنوان محیط توزیع‌کننده بکار می‌رود.

پیپت Positive displacement

این نوع از جنس پلاستیکی بوده و برای انتقال مواد فرار و چسبناک در حجم کم مانند DNA و به‌منظور جلوگیری از آلودگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پیپت پاستور

این نوع پیپت آزمایشگاهی به دو مدل پلاستیکی و شیشه‌ای تقسیم می‌شود. و برای انتقال حجم کم مایع و کالیبره نشده بکار می‌رود. به این پیپت‌ها همچنین Droppers، Droppers Eye، Droppers Chemical  و Teat نیز می‌گویند.

پیپت مدرج

پیپت آزمایشگاهی ساده دارای دو مدل سرولوژیک و موهر است که به سبب دقتی برابر با 0.5 تا 1% حجم کل، به‌منظور انتقال مایعات از ظرفی به ظرف دیگر استفاده می‌شود. نوع موهر آن به صورت کامل تخلیه می‌شود. درواقع تفاوت موهر و سرولوژیک در درجه بندی موهر تا قبل از نوک و درجه بندی سرولوژیک تا نوک پیپت است. درجه بندی پیپت سبب افزایش دقت آن می‌شود.

پیپت حجمی یا پیپت حبابدار

به این نوع پپیت، پیپت ژوژه یا پیپت حبابدار نیز می‌گویند. از این نوع برای انتقال حجمی از محلول و انداره‌گیری دقیق به سبب کالیبره شدن استفاده می‌شود. پیپت حبابدار دارای حباب بزرگ با قسمت باریک بلند در بالا و علامت اندازه‌گیری می‌باشد. از این نوع عموما برای تهیه محلول در حجم 10، 25 و 50 میلی لیتر از پایه بلند و آماده‌سازی راهکارهای تیتراسیون استفاده می‌شود.

پیپت الکترونیکی

به‌منظور به حداقل رساندن اختلالات اسکلتی عضلانی به دلیل پیپت نمودن مکرر از این نوع پیپت آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

پیپت پمپ

این نوع پیپت آزمایشگاهی برای برداشتن و انتقال مقادیر کم مایع و محلول‌های شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله توسط فنری ضامن‌دار پیستونی را بالا می‌برد و مایع را داخل پیپت می‌کشد.

نکات مهم در هنگام استفاده از پیپت آزمایشگاهی

  • در زمان کار با این ابزار به هیچ عنوان از دهان استفاده نکنید. برای اینکار بهتر است از پوآر یا حباب مخصوص استفاده کنید.
  • برای خروج محلول و برداشتن آن باید این ابزار را به صورت عمود نگه دارید.
  • به هیچ وجه برای خروج کامل مایع در پیپت فوت نکنید.
  • هنگام استفاده از این وسایل به حجم‌های مختلف آن که با کدبندی‌های رنگی مشخص شده‌اند دقت کنید.
  • اگر از مواد سمی و خطرناک استفاده می‌کنید باید حتما نکات ایمنی در آزمایشگاه را رعایت کنید.

روش نگهداری از پیپت

  • برای نگهداری از پیپت آزمایشگاهی باید آن را هر روز با شوینده مناسب و مخصوص تمیز کنید. البته در هنگا شستشو باید دقت کنید نوک آن نشکند. چراکه ممکن است دقت خود را از دست داده و دیگر کالیبره نباشد.
  • این وسایل را باید استریل کنید. البته بدین منظور باید طبق دستورالعمل‌های سازنده پیش رفت. زیرا برخی از انواع آن با درجه حرارت 121 درجه و برخی دیگر با جدا شدن اجزا استریل می‌گردند.
  • اگر از پیپت آزمایشگاهی برای انتقال مواد خورنده و زیان‌آور استفاده می‌شود بهتر است قبل از آن مجدد کاملا استریل و تمیز شوند.

تفاوت پیپت مدرج و حبابدار در چیست؟

در تعریف انواع پیپت آزمایشگاهی و تفاوت پیپت مدرج و حبابدار می‌توان گفت بدنه پیپت ژوژه یا حبابدار مدرج نیست و به سبب وجود حباب میانی به تخلیه کامل نمونه کمک می‌کند.

پیپت آزمایشگاهی را چگونه تهیه کنیم؟

این ابزار آزمایشگاهی کاربردی را می‌توانید به راحتی از فروشنگدان تجهیزات آزمایشگاهی تهیه کرده و با رعایت نکات ایمنی در آزمایشگاه از آن استفاده کنید.

تفاوت پیپت با استوانه مدرج و بورت در چیست؟

تمام این وسایل به‌منظور انتقال حجم‌‌های گوناگون در آزمایشگاه بکار می‌روند و تنها تفاوت آن‌ها نحوه کارکردشان است. برای نمونه برای حجم‌های بیشتر از 50 و 100 و جلوگیری از خطا از استوانه مدرج استفاده می‌شود. بورت نیز دارای یک شیر تخلیه است و می‌توان بوسیله آن مایعات تخلیه شده را کنترل کرد. اما برای پیپتها این امکان وجود ندارد و تخلیه آن به صورت دستی و زمانبر و با خطا خواهد بود.

پیپت برال چیست؟

این نوع پیپت آزمایشگاهی یک قطعه از پلاستیک نرم یا پلی اتیلن تولید شده است و حباب آن به انتهای پپت متصل است.