میزبندی آزمایشگاهی و میزبندی آزمایشگاه و و انتخاب مناسبترین نمونه آن ، اولین مرحله از مراحل راه اندازی یک آزمایشگاه مدرن و مجهز است. بدون تجهیز نمودن آزمایشگاه، کار کردن برای پرسنل بسیار مشکل و گاهی غیر ممکن است. اما میزبندی اصولی دارد که رعایت آنها باعث می شود نتیجه قابل قبول تری به دست آوریم و هزینه کمتری نیز پرداخت کنیم. با استفاده از سکوها و میزبندی آزمایشگاه می توان یک فضای خالی را به مکانی برای پژوهش و تحقیق تبدیل کرد که در آن می توان آزمایش های مختلف و دقیق برای پیشبرد اهداف علمی، تحقیقاتی، پزشکی و سلامتی و … انجام داد.
مشکلات کار در محیط های آزمایشگاهی گاهی روی نتایج آزمایش ها و تحقیقات اثر منفی می گذارد و باعث می شد تا روند کار در این گونه محیط ها به کندی صورت گیرد. وظیفه اصلی پیش از راه اندازی هر آزمایشگاهی بهبود اوضاع و شرایط کار در این گونه محیط هاست. به نحوی که پرسنل آزمایشگاه از کار کردن در چنین محیط های احساس آرامش و امنیت داشته باشند تا بتوانند تمامی توجه و حواس خود را بر روی کار متمرکز نمایند. میزبندی آزمایشگاه یکی از اقدامات مثبت و مهمی است که در این راستا می توان انجام داد.
مهم ترین تجهیزات مورد نیاز در میزبندی آزمایشگاهی
- میز توزین
- کابینت یا یونیت زمینی
- کابینت یا یونیت دیواری
- هود آزمایشگاهی در انواع مختلف
- کمد آزمایشگاهی / کمد نگهداری مواد شیمیایی و سیلندرهای گاز
- کمد و یونیت های نگهداری لوازم شخصی و لباس پرسنل آزمایشگاه
میزبندی آزمایشگاهی
اصلی‌ترین تجهیزاتی که در تمامی آزمایشگاه‌ها به چشم می خورد، میزهای آزمایشگاهی می‌باشند. میزبندی آزمایشگاهی به دو صورت یک طرفه و دو طرفه طراحی و ساخته می شود. میزها آزمایشگاهی عموما سکوهای طویلی بوده که گاها در سراسر آزمایشگاه مشاهده می شوند و پرسنل روی آن فعالیت‌هایشان از قبیل آزمایش‌های مختلف و انجام محاسبات را انجام می‌دهند. از دیگر تجهیزات آزمایشگاهی به مواردی مانند سینک آزمایشگاهی، شیرآلات آزمایشگاهی، شلف آزمایشگاهی، میز توزین و میز شستشو اشاره کرد که این تجهیزات فقط روی میزبندی آزمایشگاهی امکان نصب و استفاده دارند.
راحتی و سهولت کار و همچنین مقاومت بالا از جمله ویژگی‌هاییست که این میزهای طویل باید داشته باشند. در غیر این صورت برای انجام آزمایش‌ها و کارهای حساس و دقیق آزمایشگاهی مناسب نیستند. میزهای آزمایشگاهی باتوجه به طراحی آزمایشگاه و ساحتمان به دو نوع یک طرفه و دو طرفه نصب و اجرا می گردند. در ادامه به ویژگی های انواع میزبندی اشاره می نماییم:
میزبندی یک طرفه
ابعاد میزبندی آزمایشگاهی یک طرفه براساس ابعاد سفارشی کارفرما طراحی می‌شود. اما در حالت نرمال دارای ارتفاع 85-90 سانتی متری و عرض 60-80 سانتی متری هستند. اسکلت این میزبندی از جنس پروفیل فولادی روکش شده با پوشش‌های الکتروستاتیک است. درب و بدنه این نوع میزهای در میزبندی آزمایشگاه از متریال‌های مختلفی مانند روکش‌های ملامینه، ام دی اف، HPL یا فرمیکا درست شده‌اند.
میزبندی دو طرفه
میزبندی آزمایشگاهی دو طرفه در ارتفاع 85-90 و عرض 120-160 سانتی متری ساخته می‌شوند. این نوع میزبندی نیز اسکلتی از جنس پروفیل فولادی دارد. برای ساخت درب و بدنه نیز از متریال دلخواه کارفرما و شرایط آزمایشگاه استفاده می‌شود.از دیگر مسائل مهم در این زمینه انتخاب مسیر مناسب برای تاسیسات آزمایشگاهی می‌باشد. مسیر بسیاری از لوله‌های گاز، فاضلاب، لوله‌های آب سرد و گرم و سیمهای برق، کلید و پریزها نیز از داخل میزبندی آزمایشگاه عبور داده می‌شود. از این رو نصب این قبیل تاسیسات در داخل میزبندی آزمایشگاهی سبب دسترسی بهتر به این تاسیسات می‌گردد. همچنین تعمیرات آن نیز ساده‌تر می‌شود.
سطوح رویه
صفحات رویه از موارد مهمی است که در میزبندی آزمایشگاه باید بدان توجه نمود. کاربران اصولا فعالیتشان را روی صفحات رویه انجام می‌دهند و از این رو این صفحات ممکن است در معرض خطرات زیر قرار گیرند:
- ریزش مواد شیمیایی، مواد داغ، اسید خورنده و …
- آتش سوزی
به همین دلیل برای این صفحات باید از متریالی با مقاومت بالا در برابر چنین خطراتی استفاده شود تا به راحتی از بین نروند. همچنین این صفحات باید در برابر خوردگی، فرسایش و ضربه نیز مقاوم بوده تا بتوانند پاسخگوی انتظارات کاربران باشند. انتخاب صفحه رویه بستگی به شرایط آزمایشگاه دارد. در آزمایشگاه‌های معمولی که با مواد اسیدی سروکار نداریم، می‌توان از صفحات رویه ساده‌تری در میزبندی آزمایشگاه بهره گرفت و هزینه‌ها را کاهش داد. بنابراین برای انتخاب صفحات رویه در میزبندی آزمایشگاه باید دقت لازم را داشت. اصلی‌ترین متریال مورد استفاده در ساخت صفحه رویه شامل موارد زیر است:
- استیل
- اپوکسی رزین
- سنگ گرانیت
- HPL
- سرامیک ضد اسید
- فرمیکا
کابینت آزمایشگاهی
کابینت آزمایشگاهی یا یونیت‌ها از مهم‌ترین اجزای کاربردی و مورد نیاز در میزبندی آرمایشگاه هستند. از کابینت آزمایشگاهی به‌منظور نگهداری مواد مختلف و تجهیزات آزمایشگاهی استفاده می‌شود. کابینت آزمایشگاهی دارای انواع مختلفی است که یا به صورت دیواری و یا به صورت زمینی در زیر سکوبندی ازمایشگاه نصب می‌شوند. هرکدام از این انواع کاربردهای متنوعی داشته و در میزبندی آزمایشگاهی کاربرد دارند. لازک به ذکر است انتخاب جنس مقاوم و مناسب برای کابینت بندی نیز مثل جنس میزها حائز اهمیت است.
ویژگی میزبندی آزمایشگاه
آماده سازی و ساخت میزبندی آزمایشگاهی به ملاحظات فنی خاصی نیاز دارد. چراکه این میزبندی آزمایشگاهی مهم‌ترین سازه در هر آزمایشگاه محسوب می‌شوند. همچنین رعایت همه اصول در ساخت این سازه‌ها سبب راحتتر شدن روند تجهیز آزمایشگاه و راه اندازی آن می‌گردد. زیرا نصب دیگر تجهیزات بستگی به میزبندی آزمایشگاه دارد. در ادامه به برخی ویژگی های میزبندی آزمایشگاهی می پردازیم:
- مقاومت بالا در مقابل آزمایش های فیزیکی و مکانیکی و انواع مواد شیمیایی
- مقاومت بالای قطعات بکار رفته در میزبندی مقابل خوردگی و پوسیدگی
- قابلیت تحمل وزن دستگاه های آزمایشگاهی
- قابلیت دمونتاژ و نصب مجدد در دیگر مکان‌ها
- دسترسی آسان به شبکه‌های زیربنایی و تاسیسات
- امکان نصب و اتصال تاسیسات تخصصی
- نظافت آسان و امکان دفع و کنترل مناسب آلودگی ها
- استفاده از یراق آلات با کیفیت
- موجود در سایز و ابعاد استاندارد آزمایشگاه‌ها
- تعمیرات آسان و تعویض قطعات آسیب دیده
- دارای تنوع بالا برای ایجاد زیبایی و حس آرامش در محیط آزمایشگاه
- ایمنی بالا
هزینه میزبندی آزمایشگاهی
همانطور که گفته شد اصلی‌ترین پایه آزمایشگاه، میزبندی و سکوبندی آزمایشگاه می باشد. از این رو لازم است طراحان و صاحبان آزمایشگاه در انتخاب متریال و چیدمان آن توجه ویژه ای داشته باشند. از این رو امکان محاسبه دقیق هزینه راه اندازی و میزبندی وجود ندارد. اما باید در نظر داشت، هزینه ای صرف شده در شروع راه اندازی فضای تحقیقاتی، نوعی سرمایه گذاری محسوب می‌شود. و در صورتیکه این سرمایه گذاری از شروع به صورت اصولی انجام گیرد و از تجهیزات و متریال با کیفیت در ساخت میزهای آزمایشگاهی استفاده گردد تا مدت ها نیاز به صرف هزینه برای تعمیر و تعویض نخواهید داشت. پس بی تردید استفاده از تجهیزات و متریال با کیفیت با وجود افزایش اندک هزینه های اولیه، هزینه های آتی را به همراه نخواهد داشت.
