هود لامینار فلو که به آن هود بیولوژیک یا هود میکروبی نیز گفته می‌شود یک اتاقک بدقت محصور شده میباشد که به منظور جلوگیری از آلوده شدن محیطهای کشت سیلیکونی الکترونیکی نیمه هادی، نمونه‌های بیولوژیکی (بیماریزا و غیر بیماریزا) و هر نوع مواد حساس به آلودگی طراحی شده است.
شاخص هود لامینار فلو، جریان لامینار هوا در داخل کابین میباشد، بطوریکه لایه‌های هوا بطور موازی و بدون تقاطع حرکت میکند.
پاک سازی هود لامینار (هود میکروبی) توسط فیلترهای هپا (و فیلتر اولپا) انجام میگیرد. تعداد و محل قرارگیری فیلتر هپا بستگی به جهت جریان هوا و هدف مورد نظر جهت جلوگیری از آلوده شدن (کاربر یا نمونه و یا هر دو) دارد.
جهت و میزان جریان هوای خروجی بسته به نوع و کلاس هود متفاوت می باشد که بر اساس آن کاربری هود متفاوت است.
انواع کلاس هود لامینار فلو یا هود میکروبی
بر این اساس 3 کلاس اصلی هود لامینار فلو (هود بیولوژیک) در کلاس‌های زیر وجود دارد:
-
- I یا کابین تمیز (Clean Bench)
- II یا هود میکروبی (Microbial Hood)
- III که یکی از انواع آن Glove Box می باشد.
در برخی منابع هود لامینار فلو فقط به کابین تمیز اطلاق می شود و دو نوع هود کلاس 2 و کلاس 3 تحت عنوان هود ایمنی بیولوژیک (Biological Safety Cabinet) طبقه‌بندی می‌شوند.
هود لامینار فلو (هود بیولوژیک) کلاس I یا کابین تمیز (Clean Bench)
هود میکروبی یا هود لامینار کلاس I یا کابین تمیز نوعی هود آزمایشگاهی است که با ایجاد یک جریان هوای لامینار از سمت نمونه داخل کابین به سمت در محافظ، آن را در برابر گرد و غبار و سایر آلودگی‌های موجود در محیط اطراف محافظت میکند. لذا هود میکروبی (هود بیولوژیک) کلاس I از انواع هود لامینار فلو میباشد.
کابین تمیز، عموما برای کشت نمونه‌های غیر بیماریزا از قبیل کشت سلولهای بافتی در آزمایشگاه‌های گیاهی، صنایع الکترونیکی، صنایع غذایی و نیز به عنوان هود PCR استفاده می‌شود. در هود میکروبی، در مرحله اول هوا از فیلتر HEPA عبور میکند. بعد از فیلتر شدن، به سمت نمونه داخل کابین هدایت خواهد شد. و بدین ترتیب سطح بالایی از هوای تمیز را در اطراف آن نگه می‌دارد.
اجزای تشکیل دهنده هود میکروبی (کابین تمیز)
- دیواره خارجی استنلس استیل یا فولاد با پوشش الکتروستاتیک
- دیواره داخلی استنلس استیل با پوشش الکتروستاتیک
- فن سانتریفیوژ
- فیلتر هپا
- صفحه رویه استنلس استیل
- در محافظ یا SASH
در هود های لامینار از کاپ سینک و شیرآلات استفاده نمی‌شود.
این هودها فاقد کمد نگهداری هستند.
انواع هود لامینار کابین تمیز
کابین تمیز در دو تیپ عمودی و افقی عرضه میگردند. که هر یک از آنها خصوصیاتی ویژه‌ای دارند.
در هود میکروبی از سمت بالای کابین پس از عبور از فیلتر هپا به سمت نمونه آزمایشی می‌شود.
ویژگی‌های کابین تمیز عمودی:
- امکان استفاده از وسایل بزرگ آزمایشگاهی در زیر هود به دلیل ساختار عمودی آن
- عدم دمیده شدن مستقیم هوای جریان یافته از داخل هود به سمت کاربر
در کابین تمیز افقی جریان هوا از سمت صفحه مقابل پس از عبور از فیلتر هپا به سمت نمونه آزمایشی میباشد.
ویژگی‌های کابین تمیز افقی:
- می‌توان نمونه‌های حساس را در مکانی نزدیک‌تر به فیلتر کابین قرار داد.
هود میکروبی یا هود لامینار فلو (هود بیولوژیک) کلاس II
اجزای تشکیل دهنده هود میکروبی (هود بیولوژیک کلاس II)
- دیواره خارجی هود میکروبی استنلس استیل یا فولاد با پوشش الکتروستاتیک
- دیواره داخلی استنلس استیل
- فن سانتریفیوژ
- فیلتر اولپا
- فیلتر هپا
- صفحه رویه استنلس استیل
- در محافظ یا SASH
در هودهای بیولوژیک کلاس II از کاپ سینک و شیرآلات استفاده نمی‌شود.
هود های میکروبی فاقد کمد نگهداری بوده و دارای لامپ UV جهت ضدعفونی داخل کابین هود می باشند.
نحوه عملکرد هود بیولوژیک کلاس 2 (تیپ A) یا همان هود میکروبی را در فیلم کوتاه زیر می‌توانید ببینید.
هود میکروبی یا هود بیولوژیک کلاس II با نام‌هایی مانند: کابینت ایمنی بیولوژیک یا کابینت ایمنی میکروبیولوژیک معرفی می‌شود. یک محفظه آزمایشگاهی با هوای تهویه شده جهت کار با مواد دارای آلودگی (یا مشکوک به آلودگی) با عوامل بیماری زا میباشد.
هود بیولوژیک کلاس II یا همان هود میکروبی با مکانیسم جریان هوای لامینار عمل میکند بنابراین از انواع هود لامینار فلو میباشد.
هدف اصلی از بکارگیری هود میکروبی محافظت از کاربران آزمایشگاه و محیط اطراف آن از عوامل بیماری زا می باشد.
هوای داخل هود قبل از خروج با عبور از فیلتر اولپا و فیلتر هپا از مواد خطرناک پاک می‌گردد. هود میکروبی براساس؛
- ساختار
- میزان هوای سیرکوله در داخل کابین
- میزان هوای اگزاست
دارای 5 تیپ مختلف است.
هود لامینار فلو (هود بیولوژیک) کلاس III
هود لامینار یا هود میکروبی کلاس III محفظه‌های بسته‌ای می‌باشند. طراحی این هود لامینار برای محافظت از کاربر، محیط زیست و نمونه از آلودگی‌های موجود انجام شده است.
هوای خروجی از کابینت ایمنی بیولوژیکی کلاس III از طریق دو فیلتر ULPA قبل از خروج پاک می شود.
در صورت استفاده از محفظه های خلا، محققان می توانند نمونه ها را بدون قرار گرفتن در معرض اکسیژن اتمی به راحتی آنالیز، کشت و بررسی کنند.
لوازم جانبی برای هود میکروبی کلاس III شامل المان گرمایش زا ، فیلتر و یونیزه کننده است.
هنگام انتخاب کابینت ایمنی بیولوژیکی کلاس III ، فضای موجود در آزمایشگاه، قیمت، گزینه های روشنایی و راندمان انرژی را باید در نظر گرفت.
این کلاس از هود بیولوژیک باید برای کار با پاتوژن های انسانی و مواد BSL-4 استفاده شود.
Glove Box یا Isolation Glove Box
Glove Box محفظه بسته برای محافظت از کاربر، محیط زیست و نمونه از آلودگی است.
کاربر می تواند با استفاده از دستکش های لاستیکی متصل به کابینت، روی مواد داخل کابینت ایمنی بیولوژیکی فعالیت کند.
هوای خارج، قبل از ورود به داخل هود از طریق فیلتر HEPA پاکسازی می شود.
