هود لامینار فلو که به آن هود بیولوژیک یا هود میکروبی نیز گفته میشود یک اتاقک بدقت محصور شده میباشد که به منظور جلوگیری از آلوده شدن محیطهای کشت سیلیکونی الکترونیکی نیمه هادی، نمونههای بیولوژیکی (بیماریزا و غیر بیماریزا) و هر نوع مواد حساس به آلودگی طراحی شده است.
شاخص هود لامینار فلو، جریان لامینار هوا در داخل کابین میباشد، بطوریکه لایههای هوا بطور موازی و بدون تقاطع حرکت میکند.
پاک سازی هود لامینار (هود میکروبی) توسط فیلترهای هپا (و فیلتر اولپا) انجام میگیرد. تعداد و محل قرارگیری فیلتر هپا بستگی به جهت جریان هوا و هدف مورد نظر جهت جلوگیری از آلوده شدن (کاربر یا نمونه و یا هر دو) دارد.
جهت و میزان جریان هوای خروجی بسته به نوع و کلاس هود متفاوت می باشد که بر اساس آن کاربری هود متفاوت است.
انواع کلاس هود لامینار فلو یا هود میکروبی
بر این اساس 3 کلاس اصلی هود لامینار فلو وجود دارد:
-
- هود لامینار فلو (هود بیولوژیک) کلاس I یا کابین تمیز (Clean Bench)
- هود لامینار فلو (هود بیولوژیک) کلاس II یا هود میکروبی (Microbial Hood)
- هود لامینار فلو (هود بیولوژیک) کلاس III یا گلاو باکس (Glove Box)
در برخی منابع هود لامینار فلو فقط به کابین تمیز اطلاق می شود و دو نوع هود کلاس 2 و کلاس 3 تحت عنوان هود ایمنی بیولوژیک (Biological Safety Cabinet) طبقهبندی میشوند.
هود لامینار فلو (هود بیولوژیک) کلاس I یا کابین تمیز (Clean Bench)
هود میکروبی یا هود لامینار کلاس I یا کابین تمیز نوعی هود آزمایشگاهی است که با ایجاد یک جریان هوای لامینار از سمت نمونه داخل کابین به سمت در محافظ، آن را در برابر گرد و غبار و سایر آلودگیهای موجود در محیط اطراف محافظت میکند. لذا هود میکروبی (هود بیولوژیک) کلاس I از انواع هود لامینار فلو میباشد.
کابین تمیز، عموما برای کشت نمونههای غیر بیماریزا از قبیل کشت سلولهای بافتی در آزمایشگاههای پاتولوژی، صنایع الکترونیکی، صنایع غذایی و نیز به عنوان هود PCR استفاده میشود.
در این نوع هود، هوا پس از عبور از یک فیلتر هوا با کارایی بالا (فیلتر HEPA) فیلتر شده و مستقیماً به سمت نمونه داخل کابین جریان می یابد. و بدین ترتیب سطح بالایی از هوای تمیز را در اطراف آن نگه میدارد.
اجزای تشکیل دهنده هود میکروبی (کابین تمیز)
- دیواره خارجی استنلس استیل یا فولاد با پوشش الکتروستاتیک
- دیواره داخلی استنلس استیل با پوشش الکتروستاتیک
- فن سانتریفیوژ
- فیلتر اولپا
- فیلتر هپا
- صفحه رویه استنلس استیل
- در محافظ یا SASH
در هود های لامینار از کاپ سینک و شیرآلات استفاده نمیشود.
این هودها فاقد کمد نگهداری هستند.
انواع هود لامینار کابین تمیز
کابین تمیز در دو تیپ عمودی و افقی عرضه میگردند. که هر یک از آنها خصوصیاتی ویژهای دارند.
در هود میکروبی از سمت بالای کابین پس از عبور از فیلتر هپا به سمت نمونه آزمایشی میشود.
ویژگیهای کابین تمیز عمودی:
- امکان استفاده از وسایل بزرگ آزمایشگاهی در زیر هود به دلیل ساختار عمودی آن
- عدم دمیده شدن مستقیم هوای جریان یافته از داخل هود به سمت کاربر
در کابین تمیز افقی جریان هوا از سمت صفحه مقابل پس از عبور از فیلتر هپا به سمت نمونه آزمایشی میباشد.
ویژگیهای کابین تمیز افقی:
- امکان قرار دادن نمونههای حساس در مکانی نزدیک تر به فیلتر کابین
هود میکروبی یا هود لامینار فلو (هود بیولوژیک) کلاس II
اجزای تشکیل دهنده هود میکروبی (هود بیولوژیک کلاس II)
- دیواره خارجی هود میکروبی استنلس استیل یا فولاد با پوشش الکتروستاتیک
- دیواره داخلی استنلس استیل
- فن سانتریفیوژ
- فیلتر اولپا
- فیلتر هپا
- صفحه رویه استنلس استیل
- در محافظ یا SASH
در هودهای بیولوژیک کلاس II از کاپ سینک و شیرآلات استفاده نمیشود.
هود های میکروبی فاقد کمد نگهداری بوده و دارای لامپ UV جهت ضدعفونی داخل کابین هود می باشند.
- تفاوت جریان هوای لامینار با جریان هوای متلاطم
- تعریف BSL یا Biosafety Level
- دسته بندی هود بیولوژیک بر اساس BSL
نحوه عملکرد هود بیولوژیک کلاس 2 (تیپ A) یا همان هود میکروبی را در فیلم کوتاه زیر میتوانید ببینید.
هود میکروبی یا هود بیولوژیک کلاس II تحت نامهای کابینت ایمنی بیولوژیک یا کابینت ایمنی میکروبیولوژیک نیز شناخته میشود و یک محفظه آزمایشگاهی با هوای تهویه شده جهت کار با مواد دارای آلودگی (یا مشکوک به آلودگی) با عوامل بیماری زا میباشد.
هود بیولوژیک کلاس II یا همان هود میکروبی با مکانیسم جریان هوای لامینار عمل میکند بنابراین از انواع هود لامینار فلو میباشد.
هدف اصلی از بکارگیری هود میکروبی محافظت از کاربران آزمایشگاه و محیط اطراف آن از عوامل بیماری زا می باشد.
هوای داخل هود قبل از خروج با عبور از فیلتر اولپا و فیلتر هپا از مواد خطرناک پاک میگردد.
هودمیکروبی داری 5 تیپ می باشد که دارای تفاوتهایی در ساختار، میزان هوای سیرکوله شده در داخل کابین و میزان هوای اگزاست شده دارند.
هود لامینار فلو (هود بیولوژیک) کلاس III
هود لامینار یا هود میکروبی کلاس III محفظههای بستهای هستند که برای محافظت از کاربر، محیط زیست و نمونه از آلودگی طراحی شده اند.
کاربر می تواند با استفاده از دستکش های لاستیکی متصل به کابینت، روی مواد داخل کابینت ایمنی بیولوژیکی کلاس III فعالیت کند.
هوای خارج، قبل از ورود به داخل هود از طریق فیلتر HEPA پاکسازی می شود و هوای خارج شده از کابینت ایمنی بیولوژیکی کلاس III از طریق دو فیلتر ULPA قبل از خروج پاک می شود.
در صورت استفاده از محفظه های خلا، محققان می توانند نمونه ها را بدون قرار گرفتن در معرض اکسیژن اتمی به راحتی آنالیز، کشت و بررسی کنند.
لوازم جانبی برای هود میکروبی کلاس III شامل المان گرمایش زا ، فیلتر و یونیزه کننده است.
هنگام انتخاب کابینت ایمنی بیولوژیکی کلاس III ، فضای موجود در آزمایشگاه، قیمت، گزینه های روشنایی و راندمان انرژی را باید در نظر گرفت.
این کلاس از هود بیولوژیک باید برای کار با پاتوژن های انسانی و مواد BSL-4 استفاده شود.
Glove Box یا Isolation Glove Box
Glove Box محفظه بسته ای است که برای محافظت از کاربر، محیط زیست و نمونه از آلودگی طراحی شده است.
کاربر می تواند با استفاده از دستکش های لاستیکی متصل به کابینت، روی مواد داخل کابینت ایمنی بیولوژیکی فعالیت کند.
هوای خارج، قبل از ورود به داخل هود از طریق فیلتر HEPA پاکسازی می شود.