پلاریمتر یکی از ابزارهای علمی مهم است که برای اندازه‌گیری چرخش نوری مواد استفاده می‌شود. اما پلاریمتر چیست؟ این دستگاه به‌طور کلی قادر است با استفاده از نور پلاریزه، زاویه انحراف نور ناشی از عبور از نمونه‌های مختلف را ثبت کند. پلاریمتری چیست؟ این علم به بررسی خواص نوری مواد و نحوه تعامل نور با آنها می‌پردازد.
اجزای دستگاه پلاریمتر شامل یک منبع نور، پلاریزور و آنالایزر است. منبع نور، نور پلاریزه را تولید می‌کند و پلاریزور این نور را به شکل پلاریزه در می‌آورد. سپس نور پلاریزه پس از عبور از نمونه، به آنالایزر می‌رسد. آنالایزر وظیفه اندازه‌گیری زاویه چرخش نوری را بر عهده دارد.
پلاریمتری دارای کاربردهای وسیعی در صنایع مختلف، از جمله صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی است. این دستگاه می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره ویژگی‌های نوری مواد ارائه دهد و به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی برای تحلیل کیفیت و غلظت مواد مورد استفاده قرار گیرد.
در پلاریمتر، پولاریزور و آنالیزور هر دو از نوع منشور نیکول انتخاب می‌شوند و بین این دو لوله آزمون قرار می‌گیرد که مخصوص محلول مورد آزمایش است. استفاده از منشور نیکول برای ایجاد نور قطبیه و تعیین میزان چرخش نور مناسب می‌باشد. در زمان خوانش در صورتی که جسم نور پلاریزه را در جهت عقربه ساعت بچرخاند، راست گردان (Dextrorotatory) و چنانچه در جهت مخالف عقربه ساعت بچرخاند آن را چپ گردان (Levorotatory) می‌گویند.
پلاریمتر چیست؟ و انواع آن کدام است؟
همانطور که سکوبندی آزمایشگاه از الزامات تاسیس آزمایشگاه است، دستگاه پلاریمترها نیز اینگونه هستند. همانگونه که اشاره شد پلاریمتر ابزاری برای اندازه گیری زاویه چرخش ایجاد شده توسط نور پلاریزه ی عبور داده شده از بین ماده فعال نوری است.
پلاریمتر دستی از قدیمی‌ترین‌های انواع آن است که کاربر نیاز است به صورت فیزیکی یک عنصر پلاریزه کننده را بچرخاند. اما امروزه نمونه‌های نیمه خودکار در بازار وجود دارند که نیاز به آشکار سازی بصری خواهند داشت. در این نوع دستگاه پلاریمتر، دکمه‌های فشاری برای چرخش آنالیزور استفاده می‌شود و دارای صفحات نمایش دیجیتالی هستند.
پلاریمتر چشمی؛ ابزاری برای سنجش چرخش نور پلاریزه
پلاریمتر چشمی، نوعی خاص از از این دستگاه است که به منظور تعیین میزان چرخش زاویه‌ای نور پلاریزه به کار می‌رود. این وسیله، با بهره‌گیری از پدیده چرخش نوری، قادر است زاویه انحراف نور پلاریزه عبوری از ماده را اندازه‌گیری کند. با استفاده از این ابزار، امکان مشاهده و ارزیابی میزان چرخش نور پلاریزه فراهم می‌گردد، که این امر در تحلیل و بررسی خواص نوری مواد مختلف کاربرد دارد.
دستگاه پلاریمتر تمام اتوماتیک: اندازه‌گیری دقیق چرخش نوری
پلاریمتر تمام اتوماتیک، ابزاری دقیق برای تعیین میزان چرخش نوری مواد است. این دستگاه با تاباندن نور پلاریزه، میزان انحراف آن پس از عبور از نمونه را اندازه‌گیری کرده و قادر به تعیین زاویه چرخش ایجاد شده می‌باشد.
از قابلیت‌های ویژه آن، توانایی سنجش مقیاس جهانی شکر (ساخاریمتری) است که در صنایع قند و شکر کاربرد فراوانی دارد. به این ترتیب، این دستگاه نقش مهمی در کنترل کیفیت و آنالیز مواد نوری فعال ایفا می‌کند.
نحوه کار با دستگاه پلاریمتر
نحوه کار با این دستگاه بدین صورت است که این وسیله مشخص می‌کند که آیا یک یا دو ایزومر نوری در یک نمونه وجود دارند یا خیر. دو ایزومر نوری شامل منبع نور، پولاریزر، سلول نمونه، ردیاب و تحلیل کننده می‌باشند که بعد از عبور نورهای قطبی از نمونه مشخص خواهد شد و تحلیل کننده نیز چرخش اپتیکال را اندازه گیری می‌نماید.
این ابزار چرخش زاویه چرخش را با عبور نور قطبی از طریق ماده فعال نوری می‌سنجد. همچنین برای اندازه گیری چرخش نوری یک دیود ساطع کننده نور (LED)، پرتویی از نور معمولی را تولید می‌کند.
کاربرد پلاریمتر
همانطور که در وبگاه ویکیپدیا نیز به آن اشاره شده است.
به دستگاهی که میزان انحراف نور قطبیده (پلاریزه) را اندازه می‌گیرد قُطبش‌سنج یا پلاریمتر (انگلیسی: Polarimeter) گفته می‌شود. به عبارتی دیگر، قطبش‌سنج ابزاری علمی است که برای اندازه‌گیری زاویه چرخشی که نور قطبیده حین عبور از یک ماده فعال نوری دارد، به کار می‌رود.
در جواب سوال کاربرد پلاریمتر چیست؟ باید گفت از مهم‌ترین روش‌های کنترل کیفیتی که در صنایعی همچون آرایشی، دارویی، غذایی و آشامیدنی استفاده می‌شود، قطب بندی است که مواد فعال نوری با مشخص نمودن زاویه چرخش آنها تجزیه و تحلیل می‌شوند.
اجزای دستگاه پلاریمتر
اگر شما نیز می خواهید بدانید اجزای آن چیست؟ در ادامه به تمامی اجزاهای این دستگاه اشاره کرده‌ایم. اجزای اصلی دستگاه آن عبارتند از:
- منبع نورانی تک رنگ (چشمه نور تک رنگ)
- منشور قطبنده نور(پلاریزور)
- منشور تجزیه کننده (آنالیزور نور)
- لوله آزمون
- تیغه نیم موج
- عدسی محدب
- رد یاب نوری ( ممکن است چشم انسان باشد)
دلیل استفاده از چشمه نور تک رنگ این است که میزان چرخش نور با طول موج تغییر می‌کند و باید از چشمه نور تک رنگ استفاده شود. در polarimeter با چرخش نور، شدت نور افزایش یافته و با چرخش آنالیزور نور را به حداقل مقدار خود می‌رساند. مقدار زاویه چرخش آنالیزور با قدرت چرخش نمونه رابطه مستقیم دارد. در پلاریمترها عدسی محدب به منظور بزرگ نشان دادن تصویر می‌باشد که بعد از آنالیزور قرار می‌گیرد.
پلاریزور چیست؟
پلاریزور به دستگاهی اطلاق می‌شود که میزان انحراف نور قطبیده را می‌سنجد و به اصطلاح علمی، «قطبش‌سنج» یا «پلاریمتر» نامیده می‌شود. به زبان ساده‌تر، این ابزار علمی برای اندازه‌گیری زاویه چرخشی نور قطبیده در حین عبور از مواد فعال نوری مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از این دستگاه‌ها به صورت خودکار و دیجیتال طراحی شده‌اند.
چرا باید از دستگاه پلاریمتر در آزمایشگاه‌ها استفاده کنیم؟
این ابزار برای اندازه گیری زاویه چرخش که ناشی از عبور نور قطبی از ماده فعال نوری است کاربرد دارد. زاویه چرخش در اصل به عنوان زاویه مشاهده شده شناخته می‌شود و به همین دلیل باید ازpolarimeter استفاده شود.
آیا آب از نظر نوری ماده‌ی فعالی است؟
آب از نظر نوری فعال نیست و هیچگونه تاثیری در سطح قطب آن ندارد. آنالیزور چرخانده می‌شود تا جایی که شما نتوانید نوری را از طریق دستگاه مشاهده کنید. سپس پلاروئیدها عبور داده می‌شوند. در این صورت شما یک محلول از یک ماده فعال نوری را درون لوله قرار خواهید داد.
