آزمایشگاه تحقیقاتی چیست؟ در بررسی اجمالی آزمایشگاه تحقیقاتی میتوان گفت آزمایشگاه مکانی است که با فراهم کردن شرایط کنترل شده امکان انجام تحقیقات علمی، فناوری، آزمایشات و اندازه گیریها را میسر میسازد. خدمات انواع آزمایشگاه ها و احداث آزمایشگاه تحقیقاتی در حوزههای مختلف از جمله پزشکی، صنعتی، صنایع غذایی، بیمارستانی، شیمیایی و … انجام میگردد و نیازمند تهیه لیست تجهیزات آزمایشگاه تحقیقاتی و سکوبندی آزمایشگاهی استاندارد و با کیفیت میباشد تا روند آزمایشات با دقت و سرعت بالاتری انجام گردد و کاربران راحتی و تسلط کافی هنگام کار داشته باشند. با توجه به اهمیت این موضوع در این مقاله از وب سایت بایرمن به بررسی اجمالی آزمایشگاههای تحقیقاتی و ویژگیهای آزمایشگاه استاندارد میپردازیم.
بررسی اجمالی آزمایشگاه تحقیقاتی
آزمایشگاههای تحقیقاتی و پژوهشی به دلیل تفاوت نیازهای متخصصان در زمینههای گوناگون علمی، پزشکی و مهندسی، اشکال گوناگونی دارند. برای نمونه ممکن است :
یک آزمایشگاه فیزیک نیازمند شتاب دهنده ذرات یا محفظه خلا باشد، در حالی که برای راه اندازی آزمایشگاه مواد و متالوژی لازم است دستگاههایی نظیر ریخته گری یا تصفیه فلزات تهیه شود.
یک زیست شناس یا شیمیدان ممکن است از یک آزمایشگاه مرطوب استفاده کند، اما آزمایشگاه روانشناسی ممکن است اتاقی مجهز به آینههای یک طرفه و دوربین مخفی باشد که در آن رفتار افراد زیر نظر گرفته میشود.
بنابراین آزمایشگاه تحقیقاتی را میتوان به عنوان یک اتاق پژوهشی در فضای یادگیری مدارس، دانشگاهها، صنایع، تاسیسات دولتی، نظامی و حتی درون فضاپیماها و کشتیها یافت.
ظرفیت مناسب در ویژگی های آزمایشگاه استاندارد
گنجایش و ظرفیت مناسب فضای تحقیقاتی یکی از ویژگیهای آزمایشگاه استاندارد است. باتوجه به اهمیت ظرفیت مناسب باید قبل از راهاندازی آزمایشگاه امکانات و شرایط لازم را درنظر بگیریم. معمولا استاندارد طراحی آزمایشگاههای تحقیقاتی برای 18 تا 20 است. چراکه پرسنل زیاد در این محیط باعث دشواری در انجام آزمایشات میشود. از طرفی محدودیت تعداد پرسنل نیز از شلوغی و بی نظمی در آزمایشگاه جلوگیری میکند و باعث افرایش تمرکز افراد خواهد شد. اگر قصد راه اندازی آزمایشگاه مجهز و بزرگ برای 30 تا 40 نفر را دارید باید بودجه و لیست تجهیزات آزمایشگاه تحقیقاتی مناسب را برای این افراد تهیه نمایید.
تاریخچه آزمایشگاه
نیمه قرن نوزدهم را میتوان آغاز شروع کار در آزمایشگاههای تحقیقاتی دانست که در قرن 20 نیز انواع تجهیزات با گذشت زمان تولید شد. طبق شواهد اولین آزمایشگاه، آزمایشگاه خانگی فیثاغورث ساموس، دانشمند و فیلسوف معروف یونانی است. فیثاغورس زمان انجام آزمایش تن صدا و لرزش رشته، این آزمایشگاه را پایهگذاری نمود. همچنین اولین آزمایشگاه تحقیقاتی به سبک امروز مربوط به تهیه دارو و کیمیاگری در کشور انگلیس راه اندازی شد. به تدریج با ظهور دیدگاه علمی در زمان جنگ جهانی دوم، افزایش اندازهها و ابعاد آزمایشگاهها و تجهیزات علمی را شاهد بودیم. لازم به ذکر است در سال 2002 به صورت اتفاقی، آزمایشگاه شیمیایی ساخته شده در قرن 16 کشف گردید. کاشفان بر این باورند که این آزمایشگاه برای امپراطور مقدس روم، رودولف دوم بوده است. این آزمایشگاه با نام Speculum Alchemiae تحت عنوان موزه پراگ حفظ شده است.
تکنیکهای آزمایشگاهی چیست؟
تکنیکهای آزمایشگاهی در آزمایشگاه تحقیقاتی شامل روشهایی هستند که در علوم طبیعی مختلف نظیر
-
- فیزیک
- زیست شناسی
- شیمی
- و …
برای انجام آزمایشات و دستیابی به نتایج موثر و کاربردی مورد استفاده قرار میگیرند. این تکنیکها با استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی ساده و پیچیده از شیشهآلات آزمایشگاهی تا دستگاههای پیشرفته مختلف انجام میگردد. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی تجهیزات و دستگاههای آزمایشگاهی نیز پیشرفتهای چشمگیری داشتهاند و منجر به انجام دقیقتر تکنیکهای آزمایشگاهی شدهاند.
لیست تجهیزات آزمایشگاه تحقیقاتی
به ابزارهای گوناگونی که محققان و دانشمندان در آزمایشگاه مورد استفاده قرار میدهند و توسط آنها به بررسی نتایج میپردازند تجهیزات آزمایشگاهی گفته میشود. برخی از تجهیزات کلاسیک آزمایشگاه تحقیقاتی عبارتند از:
-
- شعلههای بنزین
- انواع میکروسکوپ
- تجهیزات ویژه مثل انواع اتاقهای تهویه مطبوع ، اسپکتروفتومتر و کالری سنج و …
تجهیزات آزمایشگاه تحقیقاتی شیمیایی
-
- هود شیمییایی آزمایشگاه
- ظروف شیشهای آزمایشگاهی مانند لیوان یا بطری واکنش دهنده
- دستگاههای تحلیلی به عنوان HPLC یا اسپکتروفتومتر
- فن سانتریفیوژ
تجهیزات آزمایشگاه زیست شناسی مولکولی
-
- میکسر و شیکر
- سانتریفیوژها
- پیپت
- ترازو
- یخچال و فریزر
- سیکلرهای حرارتی (PCR)
- فتومتر
- اتاق محیط زیست
- فریزرهای ULT
- دستگاه های جوجه کشی (انکوباتور)
- بیوراکتور
- کابینتهای ایمنی بیولوژیکی
- هودهای بخار
- رطوبت ساز
- ابزارهای توالی
استانداردها و ایمنی آزمایشگاههای مختلف علمی و پژوهشی
در آزمایشگاههای مختلف خطراتی وجود دارد که میتواند شامل مواردی نظیر
-
- سموم و بخارات سمی
- عوامل عفونی
- مواد قابل اشتعال
- مواد منفجره
- یا رادیواکتیو
- و …
باشند. بنابراین در نظر گرفتن اقدامات ایمنی پیش از راه اندازی آزمایشگاه بسیار حیاتی میباشد. همچنین لازم است بازرسیها و ممیزیها برای ارزیابی و بررسی خطرات ناشی از
-
- جابجایی و نگهداری مواد شیمیایی
- تجهیزات الکتریکی
- آسیبهای زیستی
- مدیریت پسماندهای خطرناک
- زبالههای شیمیایی
- خانه داری و آمادگی اضطراری
- ایمنی در برابر اشعه
- تهویه
- و همچنین آزمایش تنفس و هوای داخلی
به طور مرتب انجام شود. به علاوه ضروری است کارکنان آزمایشگاه آموزشهای لازم هنگام کار در آزمایشگاه تحقیقاتی را فرا بگیرند. برای راه اندازی آزمایشگاه علمی-پژوهشی ایمن و مجهز میتوانید با اطمینان و خیال آسوده کار خود را به شرکت بایرمن بسپارید.
فضای آزمایشگاه استاندارد باید چگونه باشد؟
فضای آزمایشگاه تحقیقاتی باید به گونهای باشد که حداقل ارتفاع آن بین سه تا سه و نیم متر باشد. همچنین دارای حداقل دو درب ورودی و خروجی بوده و سکوها و میزها به صورت ردیف پنج تایی باشد.
برای به حداقل رساندن خطرات در آزمایشگاه، از چه تجهیزات ایمنی باید استفاده شود؟
استفاده از تجهیزاتی نظیر چشم شوی اضطراری، کمد نگهداری مواد شیمیایی و … برای محافظت از کاربران در آزمایشگاه تحقیقاتی ضروری است.