رعایت قوانین اصول و روش کار در آزمایشگاه بسیار مهم است و به میزان زیادی از پرسنل در برابر حوادث و خطرات ناگوار محافظت می‌کند. تمامی پرسنل موظف به انجام اصول ایمنی می‌باشند و باید عملیات آزمایشگاهی و انجام تمامی آزمایشات را به گونه‌ای طرح‌ریزی کنند که برای فرد و همکارانش کاملا ایمن بوده و هیچ ضرری در پی نداشته باشد. به علاوه تمامی پرسنل باید نسبت به سطوح ایمنی آزمایشگاه آگاهی کامل داشته باشند. در ادامه برخی از مهم‌ترین اصول کار در آزمایشگاه معرفی شده‌اند.
اصول و روش کار در آزمایشگاه
اصول و روش کار هر آزمایشگاه متناسب با نوع کاربری هر آزمایشگاه، اهداف آزمایشگاه، میزان پر خطر بودن مواد و لوازم آزمایشگاه توسط مسئول ایمنی آزمایشگاه وضع شده و باید توسط پرسنل انجام گردد. برخی از اصول فردی که باید توسط تک تک پرسنل مورد توجه قرار گیرد به شرح زیر می‌باشد:
1- حفاظت از صورت
در اصول و روش کار آزمایشگاه حفاظت از صورت از اهمیت زیادی برخوردار است. از این‌رو باید پیش از کار کردن با مواد خطرناک شیمیایی و زیستی که احتمال ترشح و تماس آنها با صورت فرد وجود دارد باید از محافظ مناسب صورت استفاده شود. گرچه در چنین مواردی وجود هود آزمایشگاهی نیز الزامی بوده و با خروج بخارات سمی مانع ایجاد مسمویت در پرسنل در حین انجام آزمایشات می‌گردد.
انواع محافظ صورت:
- عینک های ایمنی مجهز به محافظ کناری
- عینک معمولی
- محافظ‌های تمام قد صورت
- و …
2- روپوش‌های معمولی و گان‌ها
یکی دیگر از اصول و روش کار در آزمایشگاه توجه به پوشش کارکنان می‌باشد. تمامی پرسنل آزمایشگاه‌ها موظف هستند برای جلوگیری از
- نفوذ آلودگی به پوست
- نفوذ آلودگی به لباس بیرون
حتما از روپوش‌های مخصوصی آستین بلند و گان استفاده کنند. در صورتیکه از روپوش‌های معمولی استفاده می‌کنید و احتمال ترشح یا پاشیدن ترشحات روی لباس وجود دارد لازم است از روپوش یا پیش‌بندهایی که دارای لایه نفوذ ناپذیر هستند استفاده کنید.
در صورتی که با مواد خطرناک زیستی در سطح سوم زیست ایمنی (BSL3) و مواد عفونی سروکار دارید، از اصول و روش کار در آزمایشگاه این است که
- سرآستین روپوش آزاد نباشد
- سرآستین روپوش کاملا کاملاً داخل دستکش باشد.
ضمنا روپوش‌های آلوده و کثیف ابتدا باید در محل آزمایشگاه ضدعفونی شده و سپس شسته شوند و یا درون یک نایلون سربسته قرار گیرند و به واحدلباس‌شویی ارسال شوند.
نکته قابل توجه اینکه روپوش نباید به هیچ عنوان برای شستشو به منزل برده شود.
3- استفاده از دستکش یکی از اصول و روش کار در آزمایشگاه
تمامی پرسنل در آزمایشگاه بویژه هنگام کار با مواد خطرناک زیستی و شیمیایی باید همواره دستکش در دست داشته باشند. زیرا دستکش محافظ بسیار مناسبی در برابر مواد خطرناک زیستی می‌باشد.
4- ماسک
استفاده از ماسک از دیگر اصول و روش کار در آزمایشگاه می‌باشد و به میزان زیادی خطرات ناشی از بخارات سمی و زیستی را دفع می‌کند. به علاوه در شرایط زیر استفاده از ماسک حین انجام آزمایشات الزامی می‌باشد:
- سیستم های کنترلی مهندسی مانند هودهای شیمیایی و فن سانتریفیوژ در دسترس نمی‌باشد.
- یا در مواقعی که شدت آلودگی بسیار بالاست و باید در کنار فعالیت هود آزمایشگاهی، ماسک نیز برای حفاظت بیشتر از سیستم تنفسی استفاده شود.
نکات استفاده از ماسک
برخی نکات که لازم است پیش از استفاده از ماسک بررسی شوند:
- در صورت امکان ماسک پیش از استفاده ضدعفونی شود.
- کنترل شود ماسک از نظر اندازه با صورت فرد متناسب باشد.
- نوع ماسک برای آزمایش مورد نظر مناسب و استاندارد باشد.
- پرسنل از قبل آموزش استفاده صحیح ماسک را دیده باشند.
5- استفاده از روکش مخصوص کفش دیگر اصول و روش کار در آزمایشگاه
اگر احتمال پاشیدن و ترشح میزان زیادی از مواد زیستی خطرناک روی زمین وجود دارد، باید از روکش محافظ کفش استفاده شود. این کار از سرایت و انتشار عوامل خطرساز و بیماری‌زا جلوگیری می‌کند.
6- شستشوی دست‌ها
یکی از اصول و روش کار آزمایشگاه این است که اگر دست‌ها در حین انجام آزمایشات با مواد عفونی و آلوده تماس پیدا کرد، حتما باید پیش از ادامه کار دست‌ها با آب و صابون به مدت 10 ثانیه شسته شود.
به علاوه بعد از خارج کردن دستکش‌ها و پیش از خارج شدن از آزمایشگاه شستن دست‌ها الزامی می‌باشد.
سایر اصول بهداشتی مهم در حین کار در آزمایشگاه
در کنار اصول و روش های کار در آزمایشگاه که در بالا ذکر شد، توجه به موارد زیر هم مهم و قابل توجه می‌باشد که اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد:
- خوردن، آشامیدن، آرایش کردن و استفاده از لنز تماسی و جواهرات اعم از ساعت، انگشتر و … در آزمایشگاه ممنوع
- نگهداری مواد خوراکی و آشامیدنی در یخچالی که مواد شیمیایی در آن وجود دارد ممنوع
- استفاده از یخچال مجزا برای نگهداری از مواد خوراکی و آشامیدنی در آزمایشگاه
شما عزیزانی که تا اینجای این مقاله با ما همراه بودید، می‌توانید با مطالعه مهم‌ترین نکات ایمنی در آزمایشگاه اطلاعات جامع‌تری کسب نمایید.
جهت سفارش و خرید تجهیزات آزمایشگاه و میزبندی آزمایشگاهی وب سایت بایرمن را دنبال کنید.
