انجام طراحی آزمایشگاه و توجه به استاندارد طراحی فضای آزمایشگاه به میزان بسیار چشمگیری می‌توان از بروز مشکلات جلوگیری نمود. لازم است تا طراحی آزمایشگاه با ضوابط استاندارد معماری و اپتیمال انجام شود. از الزامات فضا و تاسیسات آزمایشگاه می‌توان به استفاده صحیح از ترکیب عناصر گوناگون اشاره نمود. در فرایند تاسیس یک آزمایشگاه و بررسی استانداردها و اصول مهم در طراحی آزمایشگاه لازم است تا به سیستم مدیریت کیفیت توجه نمایید. چراکه آزمایشگاه، فضایی برای پژوهش‌ها و تحقیقات علمی است. و باید بتوان سلامت افراد را در این محیط تضمین نمود. در ادامه این مطلب از وب سایت بایرمن به طراحی و ساخت آزمایشگاه و استانداردهای فرایند طراحی معماری آزمایشگاه می‌پردازیم.
طراحی داخلی آزمایشگاه
در فرایند طراحی معماری آزمایشگاه لازم است تا مجهز بودن آن نیز مورد توجه واقع شود. تسلط بر طراحی معماری آزمایشگاه و استانداردهای عملی در این زمینه به شدت مهم می‌باشد. در نتیجه لازم است تا تیم فنی و اجرایی متخصصان علوم آزمایشگاهی تعامل و همکاری سازنده‌ای داشته باشند. با انجام طراحی به‌صورت اصولی به شدت می‌توان از بروز خطاهای انسانی و عدم تطابق فضا و تاسیسات جلوگیری نمود. برای نیل به این هدف لازم است تا افراد زیر در این مرحله نظرات خود را اعلام نمایند؛
- مسئول و فرد موسس آزمایشگاه
- تیم کارشناسی آزمایشگاهی (صاحبان فرآیند در آزمایشگاه) از بخش‌های مختلف فنی آزمایشگاه
- تیم مهندسی و معماری آشنا به اصول حرفه‌ای آزمایشگاه
- تیم اجرایی مجرب و حرفه‌ای
مبانی طراحی آزمایشگاه
در طراحی و ساخت آزمایشگاه لازم است تا توجه بسیار ویژه‌ای به موارد زیر اطلاق گردد؛
- توجه به تاثیر طراحی فضا بر کاربری و پیوستگی فرایندهای این مکان
- حفظ ایمنی افراد حاضر در محیط آزمایشگاه
- جانمایی دقیق تجهیزات و بهترین طراحی برای سکوبندی آزمایشگاه، کابینت آزمایشگاهی، مبلمان و دکوراسیون و ….
برای انجام هرچه بهترین این موارد می‌توان از برنامه استراتژیک سازمان مربوطه کمک گرفت. همچنین می‌توان از تکنولوژی‌های بروز برای ایجاد فضایی کوچکتر و با گنجایش تعداد افراد بیشتر پرداخت. لازم است تا از ایده‌هایی مدرن و بروز استفاده نمود تا بهترین خروجی ممکن را به ارمغان آورد.
استاندارد طراحی آزمایشگاه
در بررسی استانداردها و اصول مهم در طراحی آزمایشگاه موارد زیر را می‌توان مهم‌ترین نکات دانست؛
- طراحی اولیه استاندارد
- جداسازی فضاهای آزمایشگاه بطور دقیق و منظم با توجه به نوع کاربری آن
- اهمیت ویژه سطح استاندارد ایمنی
- طراحی و اجرای سکوبندی و مبلمان
- در نظر گرفته مناسب‌ترین تهویه با توجه به نوع فعالیت
- نورپردازی مناسب و استاندارد
- توجه به ظرفیت مورد نظر
- در نظر گرفتن انعطاف‌پذیری در انجام طراحی فیزیکی اولیه
فضای کافی در طراحی آزمایشگاه
در نظر گرفتن فضای مناسب و کافی در طراحی معماری آزمایشگاه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. عدم تخصیص فضای مناسب، با گذر زمان سبب نارضایتی پرسنل می‌شود. پس نتیجه لازم است تا تخمین فضا به درستی انجام شود. در انجام این تخمین لازم است تا افزایش دامنه کاری آزمایشگاه نیز در نظر گرفته شود.
بطور مثال در یک آزمایشگاه پاتولوژی فضایی نزدیگ به 120 متر مربع مورد نیاز خواهد بود. در برآورد این فضا عواملی مانند؛
- فعالیت همزمان حداکثر افراد
- دکوراسیون آزمایشگاه
- فضای مورد نیاز جهت انجام تست ها
- همچنین کاربری آزمایشگاه
دخیل هستند.
در طراحی و ساخت میزبندی آزمایشگاهی لازم است تا فضای جداسازی نیز مورد توجه قرار گیرد. به همین منظور است که طراحی باید به صورت اختصاصی انجام شود. به هیچ عنوان نمی‌توان طرح تکراری برای فضاهای مختلف استفاده نمود.
کیفیت فضای آزمایشگاهی
طراحی معماری آزمایشگاه زمانی باکیفیت است که براساس وظایف و کاربری آن انجام شده باشد. از مهم‌ترین مواد طراحی استاندارد فضا می‌توان به موارد زیر اشاره نمود؛
- دیوار و پارتیشن بندی
- نور و نورپردازی آزمایشگاه
- تهویه و شرایط دما
- خروجی های تاسیساتی
- سیستم تامین آب و دفع فاضلاب
- ایمنی
- چیدمان
دسترسی از دیگر نکات پر اهمیت در طراحی فضا است. بدین معنا که کاربران و مراجعان به راحتی دسترسی به نمونه‌ها و انتقال آنها به وسیله پرسنل را داشته باشند. استفاده از سیستم‌های ترالی اتوماتیک و پنوماتیک یکی از روش‌های مورد کاربرد در طراحی معماری آزمایشگاه است.
برنامه‌ریزی فیزیکی فضای آزمایشگاه
توجه به برنامه‌ریزی فیزیکی فضا مناسب از اصلی‌ترین استاد در طراحی معماری آزمایشگاه می‌باشد. مهم‌ترین مسائل در این زمینه عبارتند از؛
- لیست فضا
- متراژ فضا
- شرح کاربری
- نظام ارتباطی
طراحان، مدیران پروژه و … به صورت مداوم در طول فرایند ساخت و طراحی بر روند کار نظارت دارند از این طراحی معماری آزمایشگاه باید از کیفیت بالایی نیز برخوردار باشد.
