رعایت اصول و روش کار در آزمایشگاه بسیار مهم است و به میزان زیادی از پرسنل در برابر حوادث و خطرات ناگوار محافظت می‌کند. تمامی پرسنل موظف به رعایت اصول ایمنی در آزمایشگاه می‌باشند و باید عملیات کار در آزمایشگاه و انجام تمامی آزمایشات را به گونه‌ای طرح‌ریزی کنند که برای فرد و همکارانش کاملا ایمن بوده و هیچ ضرری در پی نداشته باشد. به علاوه تمامی پرسنل باید نسبت به سطوح ایمنی آزمایشگاه و اصول کار در آزمایشگاه آگاهی کامل داشته باشند. در ادامه برخی از مهم‌ترین اصول کار در ازمایشگاه معرفی شده‌اند.
اصول و روش کار در آزمایشگاه
اصول و روش کار هر آزمایشگاه متناسب با نوع کاربری هر آزمایشگاه، اهداف آزمایشگاه، میزان پر خطر بودن مواد و لوازم آزمایشگاه توسط مسئول ایمنی آزمایشگاه وضع شده و باید توسط پرسنل انجام گردد. برای نمونه شرح وظایف پرسنل آزمایشگاه تشخیص طبی با شرح وظایف نمونه گیر آزمایشگاه در آزمایشگاه شیمی و مواد متفاوت است. برخی از اصول کار در آزمایشگاه فردی که باید توسط تک تک پرسنل مورد توجه قرار گیرد به شرح زیر می‌باشد:
1- حفاظت از صورت
در اصول و روش کار در آزمایشگاه حفاظت از صورت از اهمیت زیادی برخوردار است. از این‌رو باید پیش از کار کردن با مواد خطرناک شیمیایی و زیستی که احتمال ترشح و تماس آنها با صورت فرد وجود دارد، از محافظ مناسب صورت استفاده شود. گرچه در چنین مواردی وجود هود آزمایشگاهی نیز الزامی بوده و با خروج بخارات سمی مانع ایجاد مسمویت در پرسنل در حین انجام آزمایشات و کار در آزمایشگاه می‌گردد.
انواع محافظ صورت:
- عینک های ایمنی مجهز به محافظ کناری
- عینک معمولی
- محافظ‌های تمام قد صورت
- و …
2- روپوش‌های معمولی و گان‌ها
یکی دیگر از اصول و روش کار در آزمایشگاه توجه به پوشش کارکنان می‌باشد. تمامی پرسنل آزمایشگاه‌ها موظف هستند برای جلوگیری از
- نفوذ آلودگی به پوست
- نفوذ آلودگی به لباس بیرون
حتما از روپوش‌های مخصوصی آستین بلند و گان استفاده کنند. در صورتیکه از روپوش‌های معمولی استفاده می‌کنید و احتمال ترشح یا پاشیدن ترشحات روی لباس وجود دارد لازم است از روپوش یا پیش‌بندهایی که دارای لایه نفوذ ناپذیر هستند استفاده کنید.
در صورتی که با مواد خطرناک زیستی در سطح سوم زیست ایمنی (BSL3) و مواد عفونی سروکار دارید، از اصول و روش کار در آزمایشگاه این است که
- سرآستین روپوش آزاد نباشد
- سرآستین روپوش کاملا کاملاً داخل دستکش باشد.
ضمنا روپوش‌های آلوده و کثیف ابتدا باید در محل آزمایشگاه ضدعفونی شوند و سپس شسته شوند. و یا درون یک نایلون سربسته قرار گیرند و به واحدلباس‌شویی ارسال شوند.
نکته قابل توجه کار آزمایشگاه این است که روپوش کار نباید به هیچ عنوان برای شستشو به منزل برده شود.
3- استفاده از دستکش یکی از اصول و روش کار در آزمایشگاه
تمامی پرسنل بویژه هنگام کار در ازمایشگاه و تماس با مواد خطرناک زیستی و شیمیایی باید همواره دستکش در دست داشته باشند. زیرا دستکش یکی از اصول و روش کار در آزمایشگاه بوده و محافظ بسیار مناسبی در برابر مواد خطرناک زیستی می‌باشد.
4- استفاده از ماسک یکی از اصول کار در آزمایشگاه
استفاده از ماسک از دیگر اصول و روش کار در آزمایشگاه می‌باشد و به میزان زیادی خطرات ناشی از بخارات سمی و زیستی را دفع می‌کند. به علاوه در شرایط زیر استفاده از ماسک حین انجام آزمایشات الزامی می‌باشد:
- سیستم های کنترلی مهندسی مانند هودهای شیمیایی و فن سانتریفیوژ در دسترس نمی‌باشد.
- یا در مواقعی که شدت آلودگی بسیار بالاست و باید در کنار فعالیت هود آزمایشگاهی، ماسک نیز برای حفاظت بیشتر از سیستم تنفسی استفاده شود.
نکات استفاده از ماسک
برخی نکات که لازم است پیش از استفاده از ماسک برای کار در ازمایشگاه بررسی شوند:
- در صورت امکان ماسک پیش از استفاده ضدعفونی شود.
- ماسک باید از نظر اندازه با صورت فرد متناسب باشد.
- نوع ماسک برای آزمایش مورد نظر مناسب و استاندارد باشد.
- پرسنل از قبل آموزش استفاده صحیح ماسک را دیده باشند.
5- استفاده از روکش مخصوص کفش دیگر اصول و روش کار در آزمایشگاه
اگر احتمال پاشیدن و ترشح میزان زیادی از مواد زیستی خطرناک روی زمین وجود دارد، باید از روکش محافظ کفش استفاده شود. این کار از سرایت و انتشار عوامل خطرساز و بیماری‌زا جلوگیری می‌کند.
6- شستشوی دست‌ها
شست وشوی دست‌ها با آب و صابون به مدت 10 ثانیه در صورت تماس با مواد عفونی و آلوده حین انجام آزمایشات یکی از اصول کار در آزمایشگاه است.
همچنین شستشوی دست بعد از درآوردن دستکش‌ها و پیش از خروج از آزمایشگاه الزامی می‌باشد.
سایر اصول بهداشتی مهم در حین کار در آزمایشگاه
در کنار اصول ایمنی در آزمایشگاه و همچنین اصول و روش های کار در آزمایشگاه که در بالا ذکر شد، توجه به موارد زیر هم مهم و قابل توجه می‌باشد که اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد:
- خوردن، آشامیدن، آرایش کردن و استفاده از لنز تماسی و جواهرات اعم از ساعت، انگشتر و … در آزمایشگاه ممنوع
- نگهداری مواد خوراکی و آشامیدنی در یخچالی که مواد شیمیایی در آن وجود دارد ممنوع
- استفاده از یخچال مجزا برای نگهداری از مواد خوراکی و آشامیدنی در آزمایشگاه
شما عزیزانی که تا اینجای این مقاله با ما همراه بودید، می‌توانید با مطالعه مهم‌ترین نکات ایمنی در آزمایشگاه اطلاعات جامع‌تری نیز درباره اصول ایمنی در آزمایشگاه کسب نمایید.
جهت سفارش و خرید تجهیزات آزمایشگاه و میزبندی آزمایشگاهی وب سایت بایرمن را دنبال کنید.
اصول کار در آزمایشگاه در رابطه با بهداشت کارکنان به چه صورت است؟
دراین زمینه کارکنان باید مواردی از قبیل کوتاه کردن ناخن‌ها، پوشاندن مو و ریش، شستشو دست با آب گرم قبل و بعد از آزمایش و توالت، استفاده از خوله کاغدی و یا خشک کن برقی برای خشک کردن دست و …. را رعایت کنند.
