بن ماری آزمایشگاهی یا همان حمام آزمایشگاهی را می‌توان یکی از پرکاربردترین تجهیزات آزمایشگاهی دانست. از دستگاه بن ماری آزمایشگاهی به‌منظور گرم کردن یکنواخت و ملایم آب برای انجام واکنش‌های شیمیایی استفاده می‌شود. حرکت همرفتی گرما در آب با جلوگیری از حرارت مستقیم شعله باعث ایجاد حرارتی قابل کنترل و یکنواخت می‌شود. انواع بن ماری آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌هایی نظیر آزمایشگاه‌های کلینیکی، تحقیقاتی، آموزشی و صنایع غذایی بکار می‌روند.
در این مطلب از وب سایت شرکت سکوبندی آزمایشگاهی بایرمن به ارائه توضیحات دقیق در ارتباط با این کاربرد بن ماری در آزمایشگاه و انواع دستگاه بن ماری پرداخته‌ایم، با ما همراه باشید؛
بن ماری آزمایشگاهی چیست؟!
بن ماری آزمایشگاهی از کلمه فرانسوی bain-marie گرفته شده است که در انگلیسی water bath ترجمه می‌شود. ترجمه عبارت این دستگاه در فارسی به معنای حمام آزمایشگاهی است. همانطور که در ابتدای این مطلب گفته شد، این دستگاه به منظور ایجاد بخار آب گرم مورد کاربرد می‌باشد. در آزمایشگاه‌ها نیاز است تا آزمایشات بیوشیمیایی، ایمونوهماتولوژی و ایمونولوژیکی در یک بازه دمایی خاص انجام شوند. برای ایجاد این دمای خاص لازم است تا از دستگاه بن ماری آزمایشگاهی استفاده نمود.
دستگاه بن ماری آزمایشگاهی قادر است تا بازه دمای اتاق تا 60 درجه سانتی‌گراد را ایجاد نماید. البته لازم به ذکر است که برخی نمونه‌های انواع دستگاه بن ماری می‌توانند تا 100 درجه را نیز ایجاد کنند.
بررسی ظاهری دستگاه بن ماری
در توصیف ظاهر این دستگاه می‌توان به یک صفحه نمایش، مخزن فلزی دارای درپوش، همزن، دماسنج و کنترل کننده الکتریکی اشاره نمود. عملکردهای کنترل کننده‌ها متناسب با نوع بن ماری متفاوت می‌باشند. برای تنظیم دما نیز می‌توانید از صفحه نمایش دستگاه استفاده نمایید. روی دستگاه دو کلید برای روشن و یا خاموش نمودن آن وجود دارد.
همچنین یک چراغ که مشخص کننده واحد دما دستگاه می‌باشد. از فولاد برای ساخت این دستگاه آزمایشگاهی استفاده می‌شود. روی قسمت خارجی دستگاه شاهد قرار گرفتن کلیدهایی که در بالا نام بردیم خواهید بود. در قسمت داخلی دستگاه نیز یک تانک موجود است.
این تانک دارای مقاومت بسیار بالایی است و با خاصیت ضد زنگ می‌باشد. همزن از دیگر تجهیزات موجود در این دستگاه است. همزن مرتب آب را بهم میزند تا دمای یکدست ایجاد کند.
انواع بن ماری آزمایشگاهی
همانطور که گفته شد انواع دستگاه‌هایی نظیر بن ماری، انکوباتور آزمایشگاهی، هات پلیت، آور یا فور آزماشگاهی و … در آزمایشگاه‌ها کاربرد فراونی دارند. با توجه به مصارف گوناگون از این دستگاه در آزمایشگاه‌ها، انواع مختلفی از این دستگاه تولید و در بازار موجود می‌باشد. از نمونه‌های دستگاه بن ماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛
- شیکردار
- سرولوژی با درب شیبدار
- سیرکوله دار
- سیر کوله یخچال دار
- یخچال دار
- بن ماری جوش و سرولوژی با درب شیب دار
- میکرو کنترلر با درب شیب دار
مهم‌ترین نکات در استفاده از بن ماری ازمایشگاهی چیست؟
در زمان استفاده از دستگاه بن ماری آزمایشگاهی لازم است تا به نکات ایمنی در آزمایشگاه برای استفاده از این دستگاه توجه بسیار ویژه‌ای داشته باشید؛
- حتما دستگاه باید به‌طور کامل تمیز شود.
- لازم است تا لوازم جانبی دستگاه به‌درستی راه‌اندازی شده باشند.
- برای ثابت نگه داشتن دمای بن ماری لازم است تا دستگاه را به‌طور کامل با مایع پر کرده و مطمئن شویم که قسمت محفظه گرم کننده بن ماری در جای صحیح قرار گرفته است.
- به هیچ عنتوان سطح مایع نباید از سطح تانک بالاتر رود.
- حتما از آب تمیز استفاده نمایید تا بتوانید از تشکیل قارچ و خزه در مخزن دستگاه جلوگیری نمایید.
- حتما از تنظیمات دمایی صحیح استفاده نمایید.
- توجه نمایید که حتما کلید قطع دما را برای دستگاه فعال نمایید.
- کلید اصلی دستگاه بن ماری به‌صورتی است که به‌عنوان یک کنترل کننده امنیتی عمل می‌نماید. بدین صورت که با رسیدن مایع داخل دستگاه به دمای مد نظر مانع از ورود جریان برق به دستگاه خواهد شد. در نتیجه لازم است تا از سلامت این دکمه اطمینان خاطر داشته باشید.
- حتما آب دستگاه را به صورت روزانه تعویض نمایید.
- حتما برای انتخاب میزان حجم مناسب آب لازم است تا به دفترچه راهنما دستگاه سر بزنید. توجه نمایید که حجم کمتر و یا بیشتر می‌تواند آسیب بسیار جدی به دستگاه وارد نماید.
- به هیچ عنوان از مواد سفید کننده مانند اسید و یا نمک غلیظ، آب یونیزه شده و یا محلول‌هایی با میزان کلر بالا در دستگاه بن ماری آزمایشگاه استفاده نکنید.
- دستگاه باید در محیطی به دور از خطر اشتعال قرار گیرد.
اجزای بن ماری آزمایشگاهی چیست؟
این دستگاه دارای یک مخزن دو جداره استیل، المنت برای گرم کردن آب، ترموستات و دماسنج دیجیتال یا آنالوگ می‌باشد.
کاربرد بن ماری در آزمایشگاه چیست؟
این وسیله برای انجام تست‌های سرم‌شناسی، آزمایش‌‌های دارویی، ترکیب مواد اگلوتیناسیون و در روش‌های انکوباسیون صنعتی و … بکار می‌رود. انواع بن ماری آزمایشگاهی در مراکز آموزشی، بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها، انجام آزمایشات آنزیمی و انعقادی، صنایع غذایی و بیوشیمی و … کاربرد دارند.
