کووت آزمایشگاهی یا سل آزمایشگاهی لوله‌ای گرد و یا مربعی کوچک با ته بسته است که به‌منظور نگهداری نمونه برای آزمایش‌های اسپکتروسکوپی بکار می‌رود. جنس این تجهیزات آزامایشگاهی از شیشه، کوارتز و پلاستیک است. از کووت آزمایشگاهی در دستگاه اسپکتروفوتومتر یا طیف سنجی نوری برای اندازه‌گیری غلظت ماده براساس جذب شدت نور و اندازه‌گیری شدت رنگ محلول‌ها استفاده می‌شود. کووت اسپکتروفتومتر دارای محفظه‌ای شفاف است که محلول مورد آزمایش در آن ریخته می‌شود. این سل به گونه‌ای قرار می‌گیرد که نور از داخل نمونه عبور کند تا انتقال، جذب و عمر فلورسانس نمونه بدست آید.
سل آزمایشگاهی یا کووت اسپکتروفتومتر چیست؟
در معرفی تجهیزات عمومی آزمایشگاه، کووت اسپکتروفتومتر لوله‌ها و قالب‌ها استانداردی هستند که محلول درون آن‌ها ریخته می‌شود. استفاده از لوازم ازمایشگاهی نظیر کووت یا سل آزمایشگاهی برای اندازه‌گیری جذب نور در آزمایشگاه‌های اسپکتروفتومتری جذبی بسیار مهم است. در صورت عدم دقت در خرید کووت آزمایشگاهی باکیفیت، ممکن است نتایج آزمایش به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم تحت تاثیر قرار گیرد. با توجه به اهمیت اصول نگهداری از نمونه‌ها، از این محصولات با سطح مقطع‌های گرد، مربعی، مستطیلی برای نگهداری نمونه‌های محلول برای اندازه‌گیری کیفی استفاده می‌گردد.
در بین انواع این تجهیزات، نمونه‌هایی با سطح مقطع مربعی به سبب از بین رفتن مقدار کمتری از نور عبوری کاربردی‌تر هستند. لوله و شیشه آلات آزمایشگاهی برای واکنش‌های شیمیایی کافی هستند اما برای اندازه‌گیری میزان عبور یا جذب نور از انواع کووت شیشه ای و کوارتز و .. استفاده می‌شود.
انواع کووت شیشه ای و کوارتز و …
اگر قصد خرید کووت آزمایشگاهی را دارید باید با انواع آن که در زیر به آن‌ها اشاره کرده‌ایم، آشنا شوید:
کووت پلاستیکی:
این نوع کووت آزمایشگاهی برای طول موج‌های بین 380 تا 780 نانومتر که در محدوده مرئی هستند، بکار می‌روند. همچنین برای طیف سنجی‌های فوری که به دقت بالایی نیاز نیست، می‌توان از این نوع استفاده نمود. این نوع کووت یکبار مصرف، ارزان بوده و کاربردهای فراوانی دارد.
سل شیشه ای (کووت):
این نوع سل آزمایشگاهی برای طول موج‌های بین 340 تا 2500 نانومتر بکار می‌رود و اغلب در طول موج مرئی قابل استفاده است. سل شیشه‌ای در محلول‌های اسیدی و قلیایی نیز بکار می‌رود و با ثبت G روی خود قابل تشخیص است. کووت شیشه ای به علت جذب پرتو ماورابنفش برای این طول موج مناسب نیستند. شفافیت و عدم جذب نور فرابنفش از جمله مزیت‌های این نوع سل ازمایشگاهی است.
کووت کوارتز:
کووت کوارتز برای اندازه‌گیری نور ماورابنفش در محدوده نانومتر بکار می‌رود. زیرا شیشه و پلاستیک قابلیت جذب نور ماورابنفش را دارد و موجب تداخل در آزمایش خواهد شد. از این نوع کووت در طول موج‌های 190 تا 2500 نانومتر استفاده می‌شود. کووت کوارتز دوام بالاتری نسبت به شیشه و پلاستیک داشته و در انتقال ماورابنفش برتری دارد. این سل آزمایشگاهی با حرف Q یا S روی خود قابل تشخیص است.
قیمت کووت کوارتز یا قیمت سل کوارتز اسپکتروفتومتر نسبت به‌سایر کووت‌ها بیشتر است و از این رو هنگام کار با آن باید دقت شود. چراکه این نوع دارای استحکام کمتری است و با کمترین فشار احتمال شکستن وجود خواهد داشت.
کوارتز یاقوت کبود:
این سل ازمایشگاهی ضدخش و مقاوم و بادوام است. این نوع کووت قابلیت انتقال امواج ماورابنفش تا اواسط مادون قرمز را داراست و در برابر شرایط طبیعی و واریانس دمایی مقاوم است. در راه اندازی آزمایشگاه از انواع دیگر سل آزمایشگاهی نظیر کووت کوارتز مادون قرمز و کوارتز ذوب شده نیز استفاده می‌شود.
طرز استفاده کووت آزمایشگاهی
- غلظت ماده رنگی داخل محلول باید به گونه‌ای انتخاب شود که بتوان طول موج آن را با تقریب T50% خواند.
- طول موج مخصوص دستگاه و بلانک رفرنس روی T100% باید تنطیم گردد.
- باید یکی از سل اسپکتروفتومترها را با محلول پر کنید و T% آن را بخوانید.
- سپس محلول را در سل دیگری ریخته و T% آن را نیز بخوانید.
- برای بهترین حالت خواندن T% باید سل را بچرخانید تا بتوانید نتیجه را با سل اولیه مقایسه کنید.
- برای قرارگیری درست در سل، بالای سطح آن را علامت‌گذاری کنید.
- اختلاف بین سل‌ها باید حداکثر تا T%0.5 باشد. درصورتی که از این حد تجاوز کرد باید لوله‌های نامناسب را دور بریزید.
روش نگهداری از کووت اسپکتروفتومتر به چه صورت است؟
برای نگهداری سل‌های آزمایشگاهی باید آن‌ها را پس از هربار استفاده از آن‌ها با دترجنت‌های ضعیف شستشو دهید. سپس سل‌ها را با آب معمولی و یونیزه بشورید و به صورت وارونه آویزان کنید. قبل از استفاده از این تجهیزات آزمایشگاهی، باید از پارچه و یا گاز برای پاک کردن سطوح خارجی آن‌ها استفاده شود. از آنجایی که قطرات آب و اثرانگشت زمان اندازه‌گیری تابش نور را دچار اختلال می‌کند، باید با مواد شوینده ملایم یا اتانول همراه با آبکشی آن‌ها را تمیز نمود. استفاده از حوله کاغذی برای خشک کردن این تجهیزات به سبب ایجاد خراش و در نتیجه پراکندگی نور و ایجاد خطا توصیه نمی‌شود.
انتخاب جنس سل آزمایشگاهی برحسب مقاومت شیمایی نمونه چگونه است؟
برای انتخاب کووت آزمایشگاهی باید به مقاومت این تجهیزات دربرابر مواد توجه شود. برای نمونه سل شیشه‌ای و کووت کوارتز دارای مقاومت شیمیایی بسیار بالایی هستند. از این رو از این دو نوع اغلب در دستگاه‌های اسپکتروفتومتر استفاده می‌شود. این درحالیست که کووت‌های پلاستیکی دارای مقاومت کمی در برابر برخی نمونه هستند. از این رو به این نوع کووت یکبار مصرف نیز گفته شده و جنس آن‌ها عموما از پلی استایرن و پلی متیل متاکریلات است. بنابراین باید باتوجه به نوع نمونه اقدام به خرید کووت آزمایشگاهی یا سل آزمایشگاهی مناسب نمایید.
